فهرست مطالب

موقعیت جغرافیایی کارخانه الف
طرز قرار گیری قسمت های مختلف کارخانه ب
چارت سازمانی ج
نمودار مسیر تولید محصولات کارخانه د
مقدمات وتکمیل پارچه بافته شده1
رنگرزی14
آزمایشگاه کنترل کیفیت و رنگ 21
چاپ 37
کنترل کیفیت پارچه 50
گرمایش52
تهویه 55

موقعیت جغرافیایی کارخانه:
کارخانه نساجی بروجرد درشمال شرقی شهرستان بروجرد واقع شده است واین شرکت درسال 1364تاسیس گردیده است ودرسال 1368به بهره برداری رسیده است.
ابتدا به سالن مقدمات تکمیل می رویم در اینجا برای پارچه های پنبه ای و پنبه– پلی استر و پنبه ویسکوز و ویسکوز پلی استر است که برای همه یکسان است.
1- پرز سوزی که با استفاده از حرارت انجام می گیرد . می دانیم پارچه خاصی که از انبار گرفته می شود به علت وجود آهار و پرز پارچه مطلوبی نیست و کیفیتی ندارد.
ابتدا این پارچه در قسمت اول ماشین برس زده می شود چون پرز پارچه خوابیده است و وقتی برس می خورد پرز بالا می آید آماده می شود برالی پرز سوزی . اکنون پارچه به قسمت پرز سوزی می رود پشت و روی پارچه پرزسوزی می شود و دوباره پارچه برس می خورد تا پرز های سوخته شده از بین رود.
2- آهار گیری : بعد از اینکه پرزسوزی پارچه وارد قسمتی می شود که wash box نامیده می شود و دارای آنزیم + صابون است . وقتی مواد به پارچه نفوذ می کند انتهای ماشین روی big bach جمع می شود و سپس به دستگاه bach منتقل می شود وبعد از 12 الی 24 ساعت برای عملیات بعدی به ماشین شستشو انتقال داده می شود. در مرحله آهار گیری ، آهار پارچه توسط آنزیم جدا می شودو بعد از آن pad bach می شود.
3- شستشوی مقدماتی :
تذکر :
الف: اگر پارچه پلی استر تنها باشد فقط در ماشین شستشوی مقدماتی فقط شستشوی خالی می شود.
ب: اگر پارچه پنبه ای بود ابتدا قلیایی می شود سپس سفید گری و بعد مرسریزه و در مرحله بعدی شستشو می شود.
ج: ویسکوز – پلی استر : فقط یک مرحله سفید گری می شود.
پارچه پنبه ای بعد از آنزیم زنی (آهار گیری ) برای سفید گری آماده می شود.
الف : پارچه باید قلیایی شود:
پارچه وارد ماشین شستشوی مقدماتی می شود. ابتدا داخل دو wash box می شود و شسته می شود . سپس داخل قسمتی می رود که حاوی مواد قلیا است . می دانیم دو wash box اول حاوی آب 90 درجه هستند. حال وارد دو wash box بعدی که شده اند در آنجا مواد می خورند. این مواد توسط پمپ از مخزن کنار ماشین (قلیا) وارد ماشین می شود و پشت و روی پارچه مواد می خورد.
بعد از خوردن مواد وارد استیمر می شود. در استیمر 10 دقیقه می ماند.
در واقع مواد استیموروی پارچه عمل می کنند. مواد شامل قلیا و صابون است . که سود 50 درجه بوده است . سپس وارد سه wash box می شود که دوتای اول آب 90 درجه و آخری آب 60 درجه است. که در این سه wash box پارچه شستشو می شود. پارچه ای که خیس است روی سیلندر خشک می شود.
این سیلندرها 10 جفت هستند که 18 تای اول گرم است و 2 تای آخری سرد است. پارچه پس از عبور از سیلندر ها توسط vender روی big bach جمع می شود.
اکنون پارچه پنبه ای که باید سفید گری شود در همین ماشین شستشو اعمال زیروروی آن انجام می شود :
پارچه که در مرحله قبل قلیایی شده است را در wash box ابتدایی می شود که حاوی آب 90 درجه است. پس از آن وارد wash box بعدی می شود که این wash box حاوی مواد زیر است:
آب اکسیژنه 35% - صابون و سود وپایدار کننده.
WBEN,,SFSC26./DS26/ : پایدار کننده
EWSZ,,Lee Weet : صابون
(می دانیم پارچه های پلی استر- پنبه را قلیایی نمی کنیم چون پلی استر قلیا حساس است ) سپس پارچه وارد استیمر می شود و 10 دقیقه می ماند تا مواد اثر کنند سپس واردwash box بعدی شده که دو تای اول حاوی آب 90 درجه و آخری حاوی آب 60 درجه است.شستشو می شود. بعد پارچه روی big bach بسته می شود .
نکته : اگر پارچه ضخیم باشد سیلندر خنک تر است و اگر پارچه نازک تر باشد دمای سطح سیلندر بالاتر است.

5- مرسریزاسون:
در این دستگاه مدسریزه پارچه های سفید گری شده و اکثریت پنبه ای در معرض سود سوز آور تحت کشش غلتک ها وارد دستگاه می شود. اگر پارچه چروک داشته باشد در بین غلتک ها در قسمت مرسه ریزه با همان چروک از ماشین بیرون می آید و باعث شکستگی می شود . این ماشین دارای 16 اتاقک است که در اتاقک 02 پارچه وارد شده و در همان اتاقک سود هم وارد می شود. تا اتاقک 05 هم این عمل ادامه یابد .
می دانیم سود 28 درجه بومه استفاده می شود.و داخل این اتاقک ها بخار 100درجه وجود دارد و غلتک هایی که پارچه روی آن پیچیده می شود و حرکت می کند. بعد ازشستشو و خنثی سازی وارد حمامک های شستشو یا wash box حاوی آب 90 درجه می شود و شستشو می شود.
اتاقک 13 و 15 حاوی آب سرد است که پارچه در آن شستشو می شود.
در اتاقک 16 دو غلتک فشارنده وجود دارد که آب پارچه از آن خارج می شود.
می دانیم پارچه نم دارد و مجبوریم دوباره شستشو داده شود که با سیلندرهای داغ خشک شود. لازم به ذکر است پارچه هایی که در مرحله مرسریزه قلیایی شده اند چون قلیا از روی پارچه به خوبی شسته نشده است دوباره ماشین شستشوی مقدماتی تحویل داده می شود و شستشو با آب خالی انجام می شود.
ابتدا 4 - wash box حاوی آب 90 درجه و wash box دیگر حاوی آب 60 درجه و استیند حاوی آب 80 درجه است و استحکام پارچه تغییر آن چنانی نکرده است.
در ماشین مرسریزه قسمت تخلیه آب پشت دستگاه قرار دارد واز یک فیلتر استفاده می شود تا نا خالصی ها را جدا کند بعد مبدل حرارتی کمک دستگاه می کندتا آب wash box را گرم نگه دارد.
اگر همراه با سود ناخالصی داشته باشیم توسط دستگاه فیلتر سود گرفته می شود.
هر 5 دقیقه یکبار آب شروع به کار می کند صافی را شستشو می دهیم تا پرز ها داخل آب می ریزد.
دو نوع مرسریزه داریم :
1. مرسریزه گرم
2. مرسریزه سرد.
فرق آنها دردمای سود است .در مرسریزه گرم دما به 62 درجه می رسد.
در مرسریزه سرد توسط دستگاه خنک کننده سود را خنک می کنیم . 18 درجه مرسریزه سرد برای پارچه های سبک بکار می بریم چون نفوذ کمتر است و سرعت بیشتراست . پارچه های ضخیم از مرسریزه گرم استفاده می شود.
دربالای ماشین مرسریزه دو تانک ذخیره داریم یکی را سود غلیظ می ریزیم اگر بومه بالا یا پایین باشد دستگاه دستورمی دهد تا بومه پایین نیاید و سود وارد مخزن ماشین می شود. و تانک دیگر مخزن ذخیره سود 28درجه بومه است توسط تانکر پایینی سود را درست می کنیم. سود غلیظ 48 بومه است سرعت دستگاه مرسریزه 30m/min است . ولی بسته به نوع پارچه هم سرعت های مختلف دارد. کشش را هم دستگاه نشان می دهد که متغیر است .فشار غلتک ها بر حسب bar است. که برای قسمت های (1) و(5) و (7) و (9) و( 14) و (16) نشان داده شده است.
از سالن مقدمات و شستشو وارد خط تکمیل می شویم.
1- استنتر:
یک سری پارچه هایی جهت چاپ باید از قبل از چاپ تنظیم عرض شوند. چون حاشیه پارچه ناهماهنگ است پس باید عرض ثابت شود.
پارچه بعد از چاپ شدن و رنگ باید مواد نرم کننده – ضد چروک – ضد آب به آن زده شودو بستگی به نوع پارچه و نوع مصرف نهایی این اعمال بر روی پارچه انجام می شود. در کل کار استنتر تنظیم عرض است . مثلاً در پارچه ای ما عرض 150 می خواهیم پس در استنتر پارچه کشیده شده در (جهت پود) تا عرض آن 157cm شود که در دستگاه شرنیک عرض آن همان 150cm شود. زیرا در دستگاه شرنیک پارچه جمع می گردد.(در جهت تار)
یک سری از پارچه ها هستند که غیر از عمل سفید گری باید اعمال تکمیلی دیگری روی پارچه انجام داد تا سفیدی قابل ملاحظه ای پیدا کنند این پارچه ها سفید برفی نامیده می شود که مواد تکمیلی آن شامل
Uvitex BAM
Dianix violet B
رنگ آبی ---- جزء سفید کننده نوری هستند و سولفات سدیم
طرزکار دستگاه استنتر:
پارچه از روی big bach باز می شود و توسط غلتک و سپس توسط قیچی یا guiden هدایت می شود. و به قسمت فولارد وارد می شودو پس از آن وارد مخزن محتوی مواد وارد می شود که نام که traf نام دارد. بعد از اینکه پارچه از این مخزن عبور کرد از بین غلتک های pad می گردد ووارد غلتک های ماهلو می شودکه کار غلتک های ماهلو این است که سنسورهای ماهلو تارو پود پارچه را تنظیم می کنند.
بعد از عبور از این منطقه وارد سوزنها یا کلیپس ها استنتر می شود و پارچه توسط این کلیپس ها کشیده می شود وبرای تثبیت کشیدگی وارد اتاقک های روغن داغ می شود که 6 تا اتاقک دارد. هر دو تا یک اتاقک محسوب می شود.بعد از عبور از این منطقه از بین دوتا خنک کننده عبور می کند بعد از روی غلتک travelsin عبور می کند که پارچه را 100متر - 100مترجدا می کندو پس از آن توسط غلتک vender بر روی bach پیچیده می شود.
2- شرینک :
دومین ماشین تکمیل جهت آبرفتگی پارچه در تار پارچه مورد استفاده قرار می گیرد.
آب رفت پارچه در این ماشین به عوامل زیر بستگی دارد:
1- دور موتورها
2- میزان tension(کشش) پارچه
3- فشارهای وارد بر لاستیکی به نام rubber belt
کار دستگاه :
پارچه از روی big bach وارد دو غلتک tension می شود و از آنجا توسط guiden (راهنما) هدایت می شود. کار guiden صاف کردن پارچه و هدایت آن از بین 3 غلتک دیگر عبور کرده و پارچه توسط یک قسمت که آبپاش نامیده می شود خیس شده و سپس روی غلتک مشبک پیچیده می شود وداخل غلتک مشبک بخار است که پارچه در آنجا بخار زنی می شود. و دوباره از بین دو غلتک رد شده و وارد قسمت دوم shrink که استنتر نامیده می شود. فرق با استنتر قبلی این است که توسط کلیپس ها پارچه صاف می شود و هیچ گونه کششی همانند استنتر در عرض پارچه ایجاد نمی کند. به دلیل اینکه طول بازوهای استنتر shrink کم باشد و سرعت هم نسبتاً بالا می باشد .
حدوداً 45- 50 m/min است . از این قسمت به بعد پارچه وارد مهم ترین قسمت shrine می شود که ruberbelt نام دارد . عمده کار آبرفت پارچه در این قسمت انجام می گیرد. این قسمت از یک لاستیک به نام rubber belt ویک سیلندر داغ که در وسط rubber belt قرار می گیرد تشکیل شده است .




غلتک 1: جهت فشار و حرکت آن از چپ به راست می باشد.
غلتک 2:جهت حرکت و فشار از پایین به بالا می باشد که این غلتک های فشارنده یکی از مهم ترین عوامل در ایجاد جمع شوندگی می باشد. تا در مقیاس میکروسکوپیقسمت rubber belt توسط یک آبپاش دائماً خنک می شود بعدازآن پارچه وارد قسمت felt می شود :
1- این قسمت به خاطر این مهم است که آبرفتی که در rubber belt ایجاد شده است تثبیت می کند.
2- خشک کردن پارچه و اتو کردن آن می باشد پارچه وسط نمد و سیلندر داغ بخار قرار می گیرد وهم اتو می شود وهم آبرفت یا جمع شدگی تار تثبیت می شود.
پارچه از این قسمت روی غلتک خنک کننده که داخل آب سرد می باشد عبور می کند.
{نکته: اگر پارچه داغ جمع شود ممکن است اشکالاتی ایجاد نماید از قبیل مهاجرت رنگ به صورت کم}
اکنون از روی چند جفت غلتک عبور کرده و توسط غلتک vinder به دور big bach پیچیده می شود. از این قسمت به بعد با توجه به نوع پارچه وکالبته {مشخصه پارچه} آن چنانچه پلی استر – پنبه باشد و یا مصرف آن ملحفه ای باتشد به دستگاه کالندر هدایت می شود.وچنانچه ملحفه ای نباشد به قسمت کنترل نهایی فرستاده می شود.
3 – زیر دست نرمی به پارچه می دهد.
دانستیم از عوامل مهم آبرفت
1- دور موتور یا سرعت موتورها:
پارچه با سرعت خطی V1 از روی غلتک ها رد می شود و با سرعت خطی دیگر V2 وارد قسمت rubber belt می شود. وبا سرعت خطی V2 وارد قسمت Felt کالندر می شود. ضمناً بین این سه پارامتر رابطه روبرو بر قرار است
است.
اختلاف موتور اول وسوم بر حسب در صد بیان می شود . نمایانگر میزان آبرفت یا جمع شوندگی تار پارچه می شود.
3/3%= اگر پارچه 100 متر باشد 3/3% از طول آن کم می شود. که همان آبرفت تار می باشد.

میزان برای هر پارچه باید توسط آزمایشگاه مشخص شود. برین معنا که قبلاً از shrink یک نمونه یک متری به آزمایشگاه داده می شود داخل لباسشویی شسته شود.
علامتهایی را که قبلاً گذاشته شده اکنون تغییر کرده حساب می کنند و به اپراتور shrink میزان آبرفت پارچه اعلام می شود اپراتور ماشین این میزان را تنظیم می کند.
بعد از shrink دوباره نمونه گیری می کنیم و به آزمایشگاه فرستاده می شود و دوباره در آزمایشگاه پارچه را در لباسشویی شستشو می دهند ومیزان آبرفت تارو پود را مشخص می کنند.
/X1 X1= -= X2 آبرفت پود
فشارهای rubber belt باید به اندازه ای باشد که پارچه حالت چروک به خود نگیرد و آبرفت پارچه هم مورد قبول باشد.
آبرفت پارچه باید بین 1+ و1- باشد اگر صفر باشد خیلی خوب است اگر از 1- کمتر باشد یعنی 2- باشد آبرفت تار خوب انجام نگرفته است. اگر از 1+ بیشتر باشد یعنی 2+ باشد آبرفت پارچه بیش از حد است . اگر 2- باشد باید فشار rubber belt را یک واحد افزایش دهیمو چنانچه آبرفت پارچه 2+ یا بیشتر شد باید فشار rubber belt را یک واحد کمتر کنیم . فشار بخار داخل غلتک مشبک در ابتدای ماشین shrink جهت تولید3bar است البته صفحه مورج آن از 10bar-0 درجه بندی شده است. میزان فشار بخار در سیلندر rubber belt 2bar است ضمناً صفحه مورج آن از10bar-0 درجه بندی شده است .
بعد از سیلندر felt یک سیلندر کوچک دیگر نیز می باشد که بخارداخل آن است و نمد هم به دور آن می چرخد البته پارچه با این سیلندر هیچ گونه تماسی ندارد و کار این سیلندر فقط خشک کردن felt می باشد. فشار آن هم 5bar می باشد که درجه بندی آن از 15bar-0 است.
می دانیم که قسمت تثبیت این جمع شدگی در سیلندر داغ اتفاق می افتد به این صورت که پارچه بین سیلندر کالندر و felt یا پارچه نمدی قرار می گیرد و عرضش تثبیت می شود و داخل غلتک خنک کننده می رود.
در مورد پارچه هایی که رنگ شده و ضد آب شده باشند مواد ضد آب Ruco Gard AFR می باشد.
3 - دستگاه کالندر:
وظیفه آن دادن زیر دست نرم به پارچه های ملحفه ای می باشد به این ترتیب که پارچه از بین دو غلتک تحت فشار که درجه بندی آن از 0-300dan/cm درجه بندی شده است رد می شود. پارچه دور big bach است از روی یک جفت غلتک عبور کرده از جلوی فلز یاب رد شده که اگر روی پارچه پنس یا آهن یا براده وجود داشته باشد ماشین stop می کند.
بعد دوباره از روی یک غلتک عبور وروی غلتک tenson عبور کرده و وارد دو غلتک مهم ماشین که تحت فشار می باشند وارد شده جنس یکی از این دو غلتک تفلون می باشد و دیگری غلتک استیل می باشد. اگر استیل بالایی خراب شود مطابق شکل زیر از استیل پایینی استفاده می شود تا فشار را تامین کند.

استیل

تفلون
استیل

سپس از بین یک جفت غلتک عبور کرده و توسط غلتک rinder به دور big bach پیچیده می شود.
در این عمل پف های سطح پارچه از بین می رود و زیر دست پارچه را بسیار مطلوب و نرم می کند.
ماشین رنگزی
1- ترموزول:
با این ماشین پارچه های الیاف مصنوعی را رنگ می کنند مانند پلی استر و یا پارچه های دو فاز مانند پلی استرو ویسکوز که فاز 1 را که همان پلی استر است با این ماشین رنگرزی می کنند.
2- پداستیم:
با این ماشین پارچه هایی باالیاف طبیعی را رنگرزی می کنند. مانند پارچه هایی که دو فاز هستند مثل ویسکوز- پلی استر که ویسکوز 67% مقدار پودرا تشکیل می دهد با ماشین پداستیم ویسکوز را رنگرزی می کنند . با پارچه های پنبه ای – پلی استر که پنبه را ماشین پداستیم رنگرزی می کند.
طرز کار دستگاه ماشین ترموزول:
پارچه وارد حوضچه رنگ یا traf می شود در این قسمت رنگ می شود. یک جفت غلتک pader وارد IR یا Drier که با گاز مایع کار می کند می شود که شعله های آن در المنت با گاز مایع کار بستگی به نوع ضخامت پارچه (ضخیم – نازک ) دمای آن متفاوت است بین 280-240 درجه سانتی گراد است . رنگ را یکنواخت می کند و دما باعث می شود از مهاجرت رنگ جلوگیری شود.
نکته : حاشیه پارچه نسبت به وسط پارچه که شل تر است و در انتهای کار یکنواخت می شود.
سپس وارد اتاقک 1 می شود که جفت غلتک در آن وجود دارد که با روغن داغ کار می کنند. برای پارچه های مختلف 210-175 درجه سانتی گراد داریم . 210 بیشتر برای پارچههای تیره به کار می رود.
نکته : وقتی پارچه در یک مرحله رنگرزی جواب نمب دهد به صورت pad dry رنگ می کنند وبه این ترتیب که فاز 1 که تولید می شود توسط پداستیم شسته می شودو سپس مجدداً توسط ترموزول قسمت ویسکوز آن رنگ می شود و جهت تثبیت و سپس توسط پداستیم قلیایی می شود. که این قلیا همان هیدروسولفید سدیم + سود و آب اکسیژنه است که داخل wash box می ریزند.
در 1500 لیتر آب3 لیتر از این مواد را حل می کنند و آب اکسیژنه برای شفافیت پارچه به کار می ردو . پارچه در اتاقک 1 مقداری نم دارد. اصل ترموزول و تثبیت در اتاقک 2 و 3 است ممکن است هنگام رنگرزی در ترموزول ببینیم که پارچه رنگ شده دارای عیوبی است از جمله اینکه لکه ای روی پارچه گذاشته شده باشد که این لکه هرچند متر به فاصله 20cm تکرار می شود. و کل پارچه خراب می شود. سپس باید در این حالت پارچه را از ماشین خارج کرده و پارچه راهنما که رنگ مشکی دارد را جایگزین کنیم .
سپس کار پارچه راهنما این است که لکه هایی که در سرتا سر مسیر روی غلتک ها مانده است را هنگام عبور جدا کندو حوضچه محتوی آب است و پارچه از حوضچه حاوی آب عبور می کند. (مارک این ماشین BABCOCK آلمان است)
اما لکه به علل زیر ایجاد می شود:
1- ممکن است بعضی از رنگزارها بخصوص رنگ که حالت چسبندگی دارند به دیواره حوضچه رنگ بچسبند و یا به غلتک ها بچسبند در این صورت روی پارچه آنقدر لکه می افتد تا رنگ محو شود.
2- ماشین پداستیم : رنگ کردن پارچه های پنبه ای و ویسکوز وظیفه این ماشین است . رنگرزی به صورت گرم و سرد از طریق استیفر با دمای 98 درجه و سرد از طریق PADER که اصطلاح آن Cold pad back یا cpb است.
این ماشین شامل سه قسمت است :
1- قسمت رنگرزی
2- قسمت شستشو
3- قسمت خشک
قسمت شستشو دارای 6 wash box می باشد. دمای wash box اول 60 درجه سانتی گراد است و اتاقک 2 تا 5 ، 95 درجه است و 6 هم 90 درجه سانتی گراد است. در wash box 2و 3 صابون مصرف می شود.
قسمت سوم یا خشک کن هم از طریق سیلندر با دمای بخار پارچه را خشک می کند.
نسبت رنگ در ماشین pad از 4 سیلندر است . 4 لیتر رنگ و 1 لیتر قلیا ( رنگ Reactive و قلیا هم سود وسیلیکات – کربنات و بی کربنات است.)
1- رنگ های سرد یا Remasol
2- رنگ های گرم Levafix
رنگ های سرد برای شیدهای تیره استفاده می شود. (سرمه ای – مشکی ) رنگهای گرم برای شیدهای متوسط تا روشن استفاده می شود (سبز یشمی – دودی – استخوانی – کرم)
پارچه بعد از اینکه از ماشین ترموزول خارج شد توسط ماشین پداستیم اول شستشو می شود ( قسمت دوم wash box ) پارچه از طریق غلتک و قیچی ها وارد حوضچه اول می شود واز طریق غلتک های چلاننده یک به یک وارد wash box 1تا 6 می شود.
چرا پارچه های ترموزول شستشو می شوند به خاطر اینکه پارچه هایی که رنگ می کنند روی ویسکوز و پنبه می نشیند پس شسته می شوند تا رنگ های سطحی از بین روند. و آماده می شوند برای رنگرزی {گرم و سرد }
پارچه های مشکی رنگرزی سرد می شوند. بجز اینها تمام پارچه های دیگر رنگرزی گرم می شوند . اکنون پارچه وارد حوضچه اول می شود که در این حوضچه فقطآب داریم و دو غلتک فشارنده داریم که پارچه از بین آنها عبور می کند.
سپس وارد wash box دوم می شود برای شستشوی پارچه های فاز 1 آب 90 درجه است هر wash box و 1800 Lit آب می گیرد.
دو مخزن رنگ داریم که 1000 لیتر ظرفیت دارند. با نسبت 4:1 که قلیا 250 لیتر است.
دوتا مخزن صابون داریم که هر کدام 1500لیتر ظرفیت دارند.
3- دستگاه خشک کن شامل 16 سیلندر است. 14تاداغ است و2تا خنک است. در این قسمت شستشو که خارج می شود توسط قیچی و غلتک پارچه از روی سیلندر داغ عبور می کند .سپس پارچه توسط غلتک Vinder روی big bach پیچیده می شود.
4- رنگهای مورد استفاده در پداستیم:
رنگهای رمازول
Remasol Red R.B

Yenow E.B Remasol

Yenow G.R Remasol